Cho dù bạn có biết về thuật ngữ “độ hoàn màu”, gọi tắt là CRI hay không, thì độ qua cái tên nôm na chắc bạn cũng hiểu rằng nó làm gì – Độ hoàn màu là độ tái tạo màu sắc của ánh sáng nhân tạo của ánh sáng. Một ánh sáng phát ra tông màu quá xanh, quá vàng làm cho các vật thể dưới ánh sáng của nó có vẻ sai màu. Gần như ai cũng nạn nhân của ánh sáng khủng khiếp này trong nhà vệ sinh công cộng, đèn đường,…
Đèn huỳnh quang, đèn compact và đèn HPS thường là thủ phạm dẫn đến vấn đề này vì điểm CRI thấp, rất may công nghệ đèn LED mới ngày nay đã được cải thiện và giờ đây chúng có thể hiển thị màu sắc sắc nét, chính xác. Bạn chỉ cần chọn một bóng đèn có điểm số CRI phù hợp với những gì bạn cần.
| Khi màu sắc của một vật thể được “hiển thị”, điều đó có nghĩa là ánh sáng làm cho màu sắc xuất hiện như thế nào, hoặc màu mà ánh sáng làm cho một vật thể xuất hiện như thế nào. |
CRI là gì?
Độ hoàn màu (CRI) là thang điểm từ 0 đến 100 đánh giá khả năng của nguồn sáng nhân tạo để hiển thị chính xác màu sắc:
- Điểm chỉ số 100 cho biết ánh sáng đang hiển thị màu sắc như chúng sẽ xuất hiện trong ánh sáng ban ngày tự nhiên chính xác nhất có thể.
- Trên 90 là đặc biệt, hiển thị màu sắc chính xác hoặc gần như chính xác như ánh sáng ban ngày.
- Từ 80 đến 90 là một phạm vi tốt làm cho màu sắc khá chính xác. Nhiều bóng đèn LED mới đã đạt được xếp hạng chỉ số này thành công.
- Khi chỉ số giảm xuống dưới 70, ánh sáng làm cho màu sắc ngày càng ít chính xác hơn đối với mắt người. Dưới 50 sẽ khá không chính xác.
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |  |  |  | |||||||
Độ hoàn màu hoạt động như thế nào?
Màu sắc mà chúng ta thấy là kết quả của quang phổ ánh sáng nhìn thấy được. Mặt trời gửi xuống ánh sáng có chứa các bước sóng màu đỏ, cam, vàng, xanh lá cây, xanh dương và tím. Khi ánh sáng mặt trời chiếu vào một vật thể, vật thể hấp thụ những bước sóng màu này và phản xạ lại bất kỳ bước sóng nào mà nó không cần. Màu sắc dội lại là màu mà đối tượng xuất hiện (hoặc được “hiển thị”) cho mắt chúng ta. Ví dụ, một cái cây hấp thụ tất cả các màu ngoại trừ màu xanh lá cây – đây là lý do tại sao nó xuất hiện màu xanh lá cây đối với mắt chúng ta. Một quả táo đỏ xuất hiện màu đỏ vì đó là bước sóng màu mà nó không hấp thụ.
Một bóng đèn có chỉ số CRI cao chứa các bước sóng màu giống như ánh sáng mặt trời, hoặc xấp xỉ gần với chúng, và đó là lý do tại sao màu sắc có vẻ chính xác hơn. Bóng đèn trắng có xếp hạng CRI thấp hơn thường bị thiếu hoặc có độ xấp xỉ kém của bước sóng màu đỏ, cam hoặc vàng.
CRI và đèn LED
Trong khi bóng đèn sợi đốt và halogen thường có điểm CRI hoàn hảo, đèn LED đã mất một thời gian để bắt kịp vì các vấn đề với đầu hồng ngoại của quang phổ. Rất may, nhiều tiến bộ đã được thực hiện kể từ khi được giới thiệu vào những năm 1990 và bây giờ họ có thể hiển thị màu sắc chính xác hơn bao giờ hết, với một số đèn đạt điểm CRI đến 90.
Hầu hết các đèn LED có sẵn trên thị trường đều có điểm CRI hoàn toàn phù hợp để sử dụng tại nhà.
Cách đo CRI
Đây là câu trả lời ngắn gọn: đo CRI rất phức tạp, bạn không thực sự phải lo lắng về điều đó. Các nhà sản xuất và bán lẻ bóng đèn sẽ cung cấp thông tin này – chỉ cần xem chúng trên thông số của sản phẩm.
Còn nếu bạn quan tâm đây là câu trả lời đầy đủ. Theo Viện Bách khoa Rensselaer:
CRI được tính từ sự khác biệt về màu sắc của tám mẫu màu tiêu chuẩn CIE (CIE 1995) khi được chiếu sáng bởi một nguồn sáng và bằng đèn chiếu sáng tham chiếu có cùng nhiệt độ màu tương quan (CCT); sự khác biệt trung bình về màu sắc càng nhỏ, CRI càng cao. CRI là 100 đại diện cho giá trị tối đa. Các giá trị CRI thấp hơn chỉ ra rằng một số màu có thể xuất hiện không tự nhiên khi được chiếu sáng bằng đèn. Đèn sợi đốt có CRI trên 95. Đèn huỳnh quang trắng mát có CRI là 62, tuy nhiên đèn huỳnh quang có chứa phốt pho đất hiếm có giá trị CRI từ 80 trở lên.
Nói cách khác, CRI được tính toán bằng cách thử nghiệm 8 mẫu màu tiêu chuẩn do Ủy ban Chiếu sáng Quốc tế (CIE) lựa chọn. Các mẫu được chiếu sáng dưới nguồn sáng và sau đó so sánh với cách chúng nhìn dưới một nguồn sáng với điểm số hoàn hảo. Màu sắc sau đó được chấm điểm bằng cách sử dụng một số toán học rất tiên tiến và 8 kết quả được tính trung bình để đạt được xếp hạng CRI. Quá trình này hơi phức tạp đối với hấu hết mọi người, vì vậy thay vào đó, hãy tìm xếp hạng CRI trên bảng thông số bóng đèn trên bao bì, trên trang thông tin sản phẩm hoặc hỏi nhà cung cấp.
CRI quan trọng khi nào?
CRI cao là không cần thiết cho mỗi ứng dụng chiếu sáng duy nhất, và trên thực tế, nó thậm chí có thể không mong muốn trong một số tình huống, chẳng hạn như những nơi bạn muốn ánh sáng xung quanh ấm áp hoặc nhiều màu sắc mềm mại. Nếu bạn không chắc mức CRI nào phù hợp với mình, hãy xem xét độ chính xác màu quan trọng như thế nào đối với không gian:
- Ở những nơi mà độ chính xác màu sắc là vô cùng quan trọng, chẳng hạn như bệnh viện, cửa hàng in ấn, studio, trang phục, phòng trưng bày, bảo tàng, v.v., chọn bóng đèn có CRI từ 90 trở lên.
- Mặc dù bất kỳ điểm số nào dưới 80 về mặt kỹ thuật đều được coi là “ít”, nhưng đối với một đèn hộ gia đình trung bình hoặc văn phòng tiêu chuẩn, CRI từ 89 – 70 là hoàn toàn ổn. Bạn thậm chí có thể sử dụng thấp hơn 60 để đạt được bầu không khí bạn đang tìm kiếm, tùy thuộc vào mục đích của căn phòng.
- Với CRI từ 50 trở xuống, ánh sáng sẽ bắt đầu hiển thị màu sắc theo cách không tự nhiên với mắt người.
MẸO CHUYÊN NGHIỆP: Nếu quý vị hoặc một thành viên khác trong gia đình quý vị trên 65 tuổi, bóng đèn có xếp hạng CRI cao có thể giúp cải thiện khả năng hiển thị xung quanh nhà.
Kết thúc
Độ hoàn màu (CRI) là thang đo đánh giá khả năng hiển thị chính xác màu của nguồn sáng nhân tạo. Xếp hạng càng gần 100, bóng đèn càng hiển thị màu sắc chính xác hơn.
CRI là một công cụ rất hữu ích để thu hẹp bóng đèn nào sẽ hoạt động tốt nhất cho bạn và mặc dù có thể hấp dẫn khi luôn chọn CRI cao, hãy nhớ rằng điểm số cao là không cần thiết cho mọi ứng dụng:
- CRI cao trên 90 là mong muốn ở những địa điểm có độ chính xác màu sắc quan trọng, chẳng hạn như bệnh viện, phòng trưng bày, studio, v.v.
- CRI thấp hơn trong khoảng từ 70 đến 89 – được chấp nhận để sử dụng trong hầu hết các ứng dụng khác.
- CRI rất thấp – khoảng và dưới 50 – sẽ được chú ý rõ ràng đối với hầu hết con người và chỉ nên được sử dụng trong các tình huống mà điều này sẽ không gây ra vấn đề.
